POLYSACCHARID TRONG LINH CHI GIÚP NGỪA UNG THƯ
Tiến sĩ Võ Thanh Hóa
Khoa Y, Đại học Quốc Gia TP HCM
Polysaccharid là một nhóm hợp chất tự nhiên thuộc nhóm lớn carbohydrat. Là các phân tử lớn được cấu tạo từ các phân tử đường đơn (glucose, fructose, xylose, acid glucuronic…).
Hình 1. Cấu tạo polysaccharid (Nguồn: bioserv.fiu.edu)
Có hai nhóm polysacchrid:
- Homopolysaccharid (chỉ cấu tạo từ một loại đường đơn): tinh bột, cellulose…
- Heteropolysaccharid (cấu tạo từ 2 loại đường đơn trở lên: gôm, chất nhầy, pectin, heparin…
Polysaccharid là thành phần không thể thiếu được trong thực vật với vai trò rất quan trọng: cấu trúc tế bào (celluose, pectin) và dự trữ năng lượng (tinh bột). Đối với đời sống của con người, polysaccharid cung cấp lương thực (tinh bột – nguồn năng lượng chủ yếu), nguyên liệu cho công nghiệp dệt (bông-cellulsoe), thuốc (gôm, pectin, chất nhầy…)…
Trong Linh chi, hàm lượng carbohydrat khoảng 2 – 28%, trong đó chủ yếu là các polysaccharid được cấu tạo từ các đường đơn glucose, xylose, mannose, galactose và fructose. Thành của bào tử nấm là nơi chứa nhiều polysaccharid nhất. [1]
Cùng với triterpenoid, polysaccharid là nhóm hoạt chất chính của Linh chi, quyết định tác dụng của Linh chi. Tác dụng dược lý của polysaccharid được cho là liên quan tới phức hợp β-1,3-glucan polysaccharid peptid (peptidoglucan). Đặc biệt, các polysaccharide này liên quan đến các phản ứng của hệ miễn dịch trong cơ thể, làm tăng cường miễn dịch và sức đề kháng. [1]
Trong số hơn 200 polysaccharid chiết xuất được từ Linh chi, những polysaccharid có dược lực thuộc nhóm β-1,3 và β-1,6-glucan.
Các polysaccharid từ Linh chi (GLP) này kháng tế bào ung thư bằng cách tăng cường miễn dịch thông qua kích thích hoạt động của các lympho T. Đồng thời thúc đẩy quá trình chết theo chu trình của tế bào, ngăn cản sự tăng sinh mạch và di căn của tế bào ung thư. [1]
Nhiều nghiên cứu in vitro và in vivo chỉ ra rằng, các GLP làm tăng hoạt động của lympho B, lympho T, các CD, NK2… của hệ thống miễn dịch, từ đó làm tăng khả năng ức chế một số tế bào ung thư lên tới 50%.
GLP cũng được chứng minh làm giảm đường huyết, tăng chức năng gan. Tuy nhiên cơ chế chưa được làm rõ. [2]
Thông qua tác dụng làm giảm các phản ứng viêm, chống oxy hóa và bảo vệ các tế bào, GLP có tác dụng chống lão hóa. Các tác dụng này là của các glucan.[2]
Một số nghiên cứu cũng báo cáo rằng các GLP có khả năng ức chế một số virus herpes như HSV-1 và HSV-2. Ngoài ra còn kháng một loại vi khuẩn như Staphylococcus aureus, Escherichia coli, Pseudomans aeruginosa…[1]
Tóm lại, các polysaccharid trong Linh chi có tác dụng chính là kháng ung thư, chống oxy hóa, kháng khuẩn đã được nghiên cứu ở in vivo và in vitro. Tất cả các tác dụng này tùy thuộc vào khối lượng phân tử, độ phân nhánh, độ tan trong nước của các polysaccharid. Polysaccharid trong Linh chi phần lớn tan tốt nước. Do đó chỉ với cách dùng đơn giản như nấu trà, đã có thể chiết hết các hoạt polysaccharid có hoạt chất chính trong Linh chi.
[1] Darija Cor et al (2018), Molecules, 2018 (23), 649.
[2] Jue Wang et al (2017), Aging and Disease, 8(6), 691-707.
