1. Bào tử nấm linh chi là gì?
Bào tử bắt nguồn từ tiếng Hy lạp cổ đại, có nghĩa là “hạt giống” hay “sự gieo hạt”. Bởi vì bào tử tạo nên một phần chu kỳ sống của các loài thực vật như tảo, nấm, và động vật nguyên sinh. Khi gặp môi trường thuận lợi, bào tử có thể phát triển thành 1 cơ thể.
Bào tử của nấm linh chi cũng giống như nhiều loài nấm khác được xem là hạt giống và xuất hiện vào giai đoạn Nấm trưởng thành trong quá trình sinh sản. Chúng được phát tán vào không khí, trông giống như làn khói đang bay khi nhìn xuyên qua làn ánh nắng. Đối với nấm Linh chi được nuôi trồng đúng cách, sau khi phát tán các bào tử này sẽ bám thành lớp vào mặt trên của tai nấm Linh chi. Chúng có kich thước rất nhỏ, với chiều rộng từ 6,5 – 8,0 micromet (µm), chiều dài từ 9,6 – 12,6 µm, nên được gọi là bột bào tử nấm Linh chi. Tùy vào từng loại nấm Linh chi mà bột bào tử cũng có màu sắc khác nhau.
Tuy nhiên chỉ đến gần đây các nhà khoa học mới bắt đầu đặc biệt chú ý đến bào tử của nấm Linh chi và các thành phần của nó, một phần vì, trong một vài năm trở lại đây các nhà khoa học mới tìm ra phương pháp phá vỡ lớp vỏ cứng, rất khó tách của bào tử và chiết xuất ra các hợp chất có hoạt tính sinh học. Một phần vì trước khi trồng thành công Nấm Linh Chi trong phòng thí nghiệm, nấm Linh chi mọc hoang hiếm khi thấy lớp bào tử ở mặt trên của tai nấm vì điều kiện tự nhiên như mưa, gió làm bay mất lớp bào tử này.
2. Tác dụng của bào tử nấm linh chi
Bào tử nấm Linh chi chứa các thành phần sinh học giống như nấm Linh chi như polysaccarit, protein, triterpenoid, sterol, acid amin và các nguyên tố vi lượng, với hàm lượng gấp nấm Linh chi khoảng 10 – 15 lần. Do đó, bột bào tử có tác dụng giống như Nấm LC đã được đề cập trước đây.
Tuy nhiên, trong bài viết này, chúng tôi muốn tập trung vào tác dụng phòng ngừa và kháng khối u của Bào tử, là tác dụng nổi bật nhất nhờ những hoạt chất đặc biệt chỉ có ở nấm linh chi, tập trung nhiều nhất tại Bào tử
Năm 2008, Zhong và cộng sự, sử dụng kỹ thuật sắc ký và các phương pháp phổ, đã tách và xác định được các triterpen trong bào tử nấm Linh chi như ganoderic acid A, methyl ganoderate A, methyl ganoderate B, ganoderic acid C2, ganoderic acid G và các sterol như ergosta-7,22-diene-3β,5α,6β-triol, ergosterol peroxide và ergosta-7,22-diene-3β-yl pentadecanoate. Theo viện công nghệ dược sinh học Phúc Châu, bào tử nấm Linh chi có chứa các polysaccarit gồm D-rhamnose, D-xylose, D-fructose, D-galactose, D-glucose liên kết với nhau nhờ liên kết β-glycosid.
Các cơ chế tác dụng phòng ngừa ung thư của bào tử/Nấm Linh chi: chống oxy hóa, thải độc.
Cơ chế tác dụng kháng khối u qua hơn 200 nghiên cứu có thể được tóm tắt như sau:
- Tác dụng lên con đường truyền tín hiệu Akt/mTOR là con đường tín hiệu điều khiển tế bào tăng trưởng, biệt hóa, phân chia, chết theo chương trình).--> ngăn chặn tế bào ung thư phân chia ? ức chế khối u phát triển Đây là tác dụng của Triterpen đã được chứng minh bởi Chen và công sự, 2006.
- Tác dụng kháng sinh mạch. Tế bào khối u cần lượng máu lớn để nuôi dưỡng nên hình thành số lượng lớn mạch máu. Các Pollysaccarid làm ức chế quá trình này ? cắt nguồn dinh dưỡng cho khối u ? thúc đẩy tế bào khối u chết theo chu trình.
- Kích hoạt các phản ứng miễn dịch của cơ thể như kích hoạt tế bào diệt tự nhiên (NK cell), tế bào T và các đại thực bào ? tiêu diệt tế bào ung thư là những tế bào được hiểu như là dị vật của cơ thể. (Ví dụ: wang và công sự, 2012)
- phòng chống việc di căn các tế bào u, ngoài ra bào tử nấm Linh chi còn giúp giảm thiểu đáng kể các tác động có hại của việc xạ trị và hóa trị ở bệnh nhân ung thư (Ví dụ: Liu và công sự 2002).
Qua hơn 200 nghiên cứu về tác dụng phòng ngừa và chống ung thư của Nấm Linh Chi, chúng ta có thể thấy Linh Chi có thể là 1 lời hứa hẹn cho công cuộc chống lại căn bệnh này trong tương lai.
- Cách sử dụng bột bào tử nấm linh chi đạt hiệu quả nhất:
Theo các tài liệu khoa học từ năm 2000 đến nay, để sử dụng bào tử nấm Linh chi đạt hiệu quả nhất, chúng ta cần làm tan lớp chất béo (lớp lipid) bảo vệ bào tử, sau đó nhờ môi trường acid trong dạ dày sẽ làm tan lớp protein bảo vệ, và đến ruột, nhờ môi trường kiềm của ruột sẽ tiếp tục làm tan tiếp tục, nhờ đó giúp giải phóng các hợp chất có tác dụng sinh học để cơ thể có thể hấp thu được.
Cách sử dụng đạt hiệu quả nhất như sau:
Cho 2 muỗng cà phê bột bào tử nấm linh chi vào ly ( đối với người >70kg), sau đó cho vào khoảng 300 – 500 mL nước sôi (hoặc lượng nước đủ dùng cho 1 lần uống), khuấy nhẹ, đậy nắp lại và để nguội từ từ, là có thể sử dụng. Lưu ý: cần khuấy hoặc lắc nhẹ trước khi uống và có thể uống luôn cả phần bào tử.
Đối với người bận rộn, buổi tối trước khi đi ngủ, bạn cũng pha bột bào tử nấm linh chi như bước ở trên, để nguội qua đêm, đến sáng chỉ cần châm một ít nước sôi vào cho ấm là có thể dùng.
ThS. DS. Trương Văn Đạt và DS. Đinh Văn Toàn