ThS. Trương Văn Äạt và DS. Äinh Văn Toàn

Bệnh viêm gan B là má»™t bệnh viêm gan do siêu vi B (tên khoa há»c là Hepatitis B Virus – HBV) gây ra. Hiện nay, Việt Nam là má»™t trong những quốc gia có tá»· lệ nhiá»…m siêu vi B cao nhất trên thế giá»›i vá»›i khoảng 8 triệu ngưá»i nhiá»…m bệnh. Viêm gan B có thể chuyển sang giai Ä‘oạn mạn tính nguy hiểm. Thông thưá»ng bệnh nhân viêm gan B sẽ được Ä‘iá»u trị bằng các thuốc chứa hoạt chất như lamivudin hoặc tenofovir… Tuy nhiên, đối vá»›i viêm gan B mạn tính, việc Ä‘iá»u trị thưá»ng kéo dài, có thể phải dùng thuốc cả Ä‘á»i, việc Ä‘iá»u trị bằng các thuốc tân dược trong thá»i gian dài thưá»ng mang đến nhiá»u tác dụng không mong muốn cho ngưá»i bệnh, làm giảm chất lượng cuá»™c sống. Như vậy má»™t sản phẩm từ thiên nhiên có hiệu quả trong Ä‘iá»u trị viêm gan B là má»™t nhu cầu cần thiết, bởi các sản phẩm này an toàn vá»›i cÆ¡ thể, dung nạp tốt và rất ít tác dụng không mong muốn.

Từ năm 2002, các nhà khoa há»c đã bắt đầu các nghiên cứu lâm sàng vá» tác dụng cá»§a Nấm Linh trị trong Ä‘iá»u trị viêm gan B. Má»™t nghiên cứu lâm sàng ngẫu nhiên có đối chứng vá»›i placebo (giả dược) ở bệnh nhân viêm gan B mạn tính, bệnh nhân sá»­ dụng các polysaccharit cá»§a Nấm Linh chi vá»›i hàm lượng 5400 mg/ngày, trong 3 tháng, kết quả cho thấy Nấm Linh chi có hiệu quả ức chế sá»± sao chép cá»§a siêu vi B, có 25% bệnh nhân đã giảm số lượng siêu vi B và HBeAg (kháng nguyên e cá»§a siêu vi B – sá»± hiện cá»§a cá»§a kháng nguyên e chứng tá» lượng siêu vi B trong máu cao và ngưá»i bệnh có khả năng lây nhiá»…m rất cao) có ý nghÄ©a vá» mặt thống kê. 25% bệnh nhân này, sau 6 tháng sá»­ dụng Nấm Linh chi, có 33% bệnh nhân có chỉ số men gan ALT đã trở vá» giá trị bình thưá»ng và 13% đã sạch HBsAg (kháng nguyên bá» mặt cá»§a siêu vi B – sá»± hiện diện cá»§a kháng nguyên bá» mặt chứng tá» cÆ¡ thể Ä‘ang bị nhiá»…m siêu vi B) có ý nghÄ©a vá» mặt thống kê. Nghiên cứu này cho thấy các polysaccharit trong Nấm Linh chi có tác dụng kháng lại siêu vi B đối vá»›i bệnh nhân viêm gan B mạn tính.

Năm 2005, Wong và má»™t số cá»™ng sá»±, khảo sát tình hình sá»­ dụng các thảo dược để Ä‘iá»u trị bệnh viêm gan B ở Khoa gan thuá»™c Bệnh viên Äại há»c Hồng Kông. Kết quả khảo sát cho thấy, có 116/360 bệnh nhân (chiếm 32%) bên cạnh việc sá»­ dụng thuốc tân dược còn sá»­ dụng thêm các thảo dược để hổ trợ Ä‘iá»u trị, trong 116 bệnh nhân mày, có 33 bệnh nhân (chiếm 28%) sá»­ dụng Nấm Linh chi, việc sá»­ dụng Nấm Linh chi cho thấy có tác dụng trong cải thiện các chức năng miá»…n dịch và duy trì sinh lý cÆ¡ thể ở trạng thái bình thưá»ng.

Trong má»™t nghiên cứu vá» khả năng kháng siêu vi B cá»§a axit ganoderic trong Nấm Linh chi cá»§a Li và Wang vào năm 2006, cho thấy axit ganoderic vá»›i hàm lượng 8 µg/mL, dùng trong 8 ngày, có khả năng ức chế sá»± sao chép cá»§a siêu vi B (thể hiện ở khả năng ức chế HBsAg và HBeAg) trong tế bào HepG2215 và khả năng ức chế này tá»· lệ thuận vá»›i hàm lượng axit ganoderic sá»­ dụng. Äồng thá»i, ở hàm lượng axit ganoderic 10 – 30 mg/kg (tiêm tÄ©nh mạch), dùng trong 7 ngày, các chuá»™t thí nghiệm được bảo vệ má»™t cách đáng kể khá»i các tổn thương gan gây ra bởi hóa chất carbon tetraclorid hoặc do độc tố cá»§a vi khuẩn Escherichia coli gây ra.

Ngoài ra, nghiên cứu của Yanqun (năm 2006) cho thấy việc kết hợp Nấm Linh chi và Khổ sâm mang lại hiệu quả kháng siêu vi B và khả năng bảo vệ tế bào gan tốt hơn chỉ sử dụng Nấm Linh chi.

CÆ¡ chế kháng siêu vi B cá»§a Nấm Linh chi hiện tại chưa hiểu rõ, tuy nhiên đã có nhiá»u nghiên cứu tiá»n lâm sàng vá» tác dụng cá»§a polysaccharit và triterpen đối vá»›i siêu vi B như nghiên cứu cá»§a Eo (năm 1999, 2000), Kim (năm 2000) và Oh (năm 2000). Các triterpen trong Nấm Linh chi cho thấy khả năng kháng siêu vi B trá»±c tiếp trong các thí nghiệm, có thể do cÆ¡ chế ức chế DNA polymerase cá»§a siêu vi B và cÆ¡ chế kích thích miá»…n dịch cá»§a cÆ¡ thể. Nghiên cứu cá»§a Konopski (năm 1994), Muller (năm 1996), Battle (năm 1998), Mueller (năm 2000) và Gao (năm 2002) cho thấy các β-D-glucan tạo ra các đáp ứng sinh há»c bằng cách liên kết vá»›i thụ thể bổ sung màng loại 3 như thụ thể CR3, αMβ2, CD11b/CD18 cá»§a các tế bào miá»…n dịch như đại thá»±c bào, làm kích hoạt các tế bào miá»…n dịch tìm diệt các siêu vi B. Ngoài ra, Nấm Linh chi còn kích hoạt protein kinase C, protein kinase hoạt hóa mitogen và ức chế chu kỳ G2 cá»§a tế bào, các cÆ¡ chế này có khả năng giúp ức chế sá»± tăng sinh cá»§a siêu vi B.Â